Erika Conrado CNTko idazkari nagusiarekin elkarrizketa, sindikatuak maiatzaren lehenean dituen erronkak aztertuz.
Nola egingo dio aurre CNTk maiatzaren lehenean?
Maiatzaren Lehen guztietan bezala kalean aurkituko gaituzte, nahiz eta gure agerraldi publikoa egingo dugun, CNTn lana urtearen buruan egiten dugu, ez maiatzaren 1ean bakarrik. Hala ere, langileok gaur egun dugun egoeraren aurka protesta egingo dugu. Kontuan izan behar dugu klase sindikatua garela, erosteko ahalmenaren galeraren aurka gaudela, eta hori azken urteetatik hona aurkitzen ari garela. Horren aurka gaude, eta urte osoan zehar horren aurka egiten dugu, lan prekarioaren eta lanaldi partzialaren aurka.
Era berean, kontra egin nahi dugu, katalanez "posant cara" esaten dugu, kontziliazioaren gabeziaren aurka jo nahi dugu, sektore guztietan, baina bereziki pertsonen zerbitzuen eta zaintzaren sektorean. Ardurapeko pertsonak ditugunok, adingabeak zein adinekoak izan, badakigu gero eta zailagoak direla lanaldia egokitzea, eta askoz errazagoa izan beharko lukeen arren, enpresa beti saiatzen da lanaldi-murrizketara eramaten. Nik uste dut gai honek pisu handia izango duela aurten kalean izan ditzakegun aldarrikapenetan.
Eta, jakina, krisi ekologikoaren eta gerraren aurka borrokatzen gara.
Apirilaren 30ean, 19:00etan, Zirika Herri Gunean (Zapikaleak, Bilbo), Daiana Rosenfeldek zuzendutako eta ordubeteko iraupena duen "Salvadora" (2017) dokumentala proiektatuko da.
Salvadora Medina Onrubia, anarkofeminista, betiko kontraesanean bizi izan zen beti. XX. mende hasierako emakume batentzat imajina zitezkeen bekatu guztiak egin zituen: ama ezkongabea, anarkista, antzerkigilea eta poeta izatea 15 urterekin. Bere bizitza hainbat errealitateren artean zegoen: mugimendu politiko libertarioa, teosofia, literatura eta bera partaide zen unibertso burgesa. Bere idatzi autobiografikoen eta literatur lanen bidez, garai hartako estereotipoetan sartzen jakin ez zuen emakume anarkosfeminista baten bizitzan murgiltzen da dokumentala; baita idazle iraultzaile eta hauskor baten barne munduan ere, bere ekintzak gorabehera, bere bizitza bakardadean eta errekonozimendu sozialik gabe amaitu zuena.
Argentinako La Protesta, Crítica, Caras y Caretas, La Nación eta beste hainbat hedabiderekin kolaboratu zuen. Hainbat lan dramatiko idatzi zituen, hala nola Almafuerte, La solución, Las descentradas, Un hombre y su vida; El misal de mi yoga eta La rueca milagrosa poesia liburuak; bi ipuin liburu, El libro humilde y doliente eta El vaso intacto y otros cuentos, eta eleberri bakarra, Akasha. Haurrentzako antzerkiaren bultzatzailea izan zen.
Hiltzean, 1972an, argitaratu gabe geratu zen bere egiletzaren liburu bat, Los mil claveles colorados, aguafuertes sobre los amigos anarquistas de su juventud. Liburua ¡Arroja la bomba! liburuarekin batera argitaratu zen.
CNTk manifestazioak egingo ditu maiatzaren 1ean Bilbon, Donostian, Ezkerraldean, Iruñean eta Gasteizen.
Aurtengo maiatzaren 1ean, CNTtik nahikoa dela diogu. Ezin dugu onartu gure mundua, gure duintasuna, gure etorkizuna suntsitzea.
Mehatxuak aurpegi asko ditu. Batetik, gu esplotatu, baliabide naturalak agortu eta ingurumena hondatzen duen sistema kapitalistarena. Bestetik, arlo publikoa suntsitzen, gure beharrak alde batera uzten eta genozidioetara eta gerretara eramaten gaituen klase politiko ustel eta elitista batena. Baita ahulenak diskriminatu, baztertu eta baztertzen dituen gizarte batena ere.
Gure sindikatua egunetik egunera hazten ari da. Ehunka aldiz gu isilarazten saiatu badira ere, gero eta presentzia handiagoa dugu borroketan, grebetan, lantokietan. Konfederazioaren bandera gorri-beltza lan-gatazka bat dagoen lekuan dago, gutako edonork bidezkoa dena eskatzen duen tokian. Xixonetik Granadara, Santiagotik Valentziaraino.
Gure borrokek eta aldarrikapenek inoiz baino egunerokotasun handiagoa dute orain, lan-baldintza duinen, soldata justuen eta eskubide sindikalen alde. Berdintasunean, elkartasunean eta elkarren babesean oinarritutako gizartearen alde. Bizitzea merezi duen mundu baten alde.
Horregatik, ekintza zuzeneko sindikalismo bat eraikitzen dihardugu, egunez egun gure lantokietan antolakuntza sustatuz, batzarretatik, buruzagirik eta gidaririk gabe. Pertsona guztion balio berdina eta guztion iritziak aintzat hartzen dituen sindikalismoa lantzen dugu, non entzuten zaigun eta entzuten ikasten dugun. Amesten dugun mundua praktikan jartzen dugu eta gustatzen ez zaiguna aldatzeko borrokatzen gara.
Ez dugu etsiko pertsona guztiak beren patuaren jabe izan arte, aberastasuna modu ekitatiboan banatu eta natura errespetatzen den arte. Iritsi da garaia, erakutsi dezagun gu gehiago garela, haiek baino lehenago geundela hemen eta haiek egunero suntsitzen duten guztia eraikitzeko gai garela.
Apirilaren 23an, asteartea, 19:00etan, La Bolsa eraikinean (Bilbo) hitzaldi bat antolatu du CNT sindikatuak. Eva Peña gizarte-langile eta Ekintza Sindikal eta Feministako idazkariak sindikalismoaren eta feminismoak lan-mundurako egiten dituen proposamenen arteko harreman konplexua aztertuko du. Horretarako, ardatzetako bat CNTren azken biltzarreko akordioak izango dira, arlo horretan sindikatuak sindikatuen eta feminismoaren arloan jarraitu beharreko jarraibideak zehazten dituztenak.
Apirilaren 21ean 77 urte beteko dira Donostian Franco Cazorla eta Antonio López Fanlo fusilatu zituztenetik. Euskal Herrian fusilatutako azken biak dira, horrek dakarren karga sinbolikoarekin. CNTk kasua landu du, eta sindikatuak bi kideak omentzeko ekitaldi zibikoa egitea erabaki du, baita faxismoak errepresaliatutako guztiak omentzeko ere.
Ostiral honetan, apirilaren 12an, 18:00etan, Donostiako Kaxilda liburudendatik abiatuko da 1936ko Amaran zehar ibilbide gidatua egiteko. Ekimena daraman lagun baten eskutik izango da (Dinamita Tour). 18:30ean hitzaldi bat egingo da Kaxilda liburudendan, bi fusilamendu hauei buruz eta memoria historikoaren politika publikoetatik jaso duten tratamenduari buruz hitz egiteko.
Apirilaren 14an, igandea, 17:30ean, lankideak omentzeko ekitaldi zibikoa egingo da Bidebieta auzoko (Donostia) fusilamenduaren lekuan (egungo Salvador Allende parkea).
Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiak adierazi du Ercilla Hotelesek oinarrizko eskubideak urratu dituela aldi baterako lan-erregulazioa aplikatzeko orduan, bi urteko iraupena izan zuena. 55 urtetik gorako emakume langileen ia %100i ez zitzaien gainerako lankideen baldintza berberetan deitu, eta horrek kalte ekonomikoa eragin die emakume langileei.
Epaiek adierazten dutenez, "ezin dute bazterketarik ezarri zuzeneko edo zeharkako diskriminazio-egoerak gertatzeko". Horretarako, epaiek Europako Gutun Sozialaren 20. artikulua aipatzen dute, eta adierazten dute adina ere kontuan hartu beharreko ezinbesteko elementua dela emakumeen kolektiboa babesteko orduan. "Beraz, Ercilla Hotelesek laneko berdintasun-eskubidea urratu zuen", adierazi du CNTk.
Epaiak frogatutzat jotzen du, aldi baterako erregulazioko espedienteak iraun duen denboran, "55 urtetik gorako emakumezko langileen jarduera tarte horretara iristen ez zen adin bat zutenena baino txikiagoa izan zela", adierazi dute CNTtik, eta, beraz, "joera bat egon da emakume langile batzuekiko, adin txikiagoa zutenei gehiagotan deitu baitzitzaien".
Larriena da, sail sindikalaren arabera, diskriminazioak "ez duela justifikaziorik", eta hala jasotzen dute ebazpen judizialek.
Azkenik, zentral anarkosindikalistak gogorarazi duenez, "Bilboko hotelen booma gorabehera, Administrazioen turistifikazio masiboaren eta konplizitatearen ondorioz, lan baldintza miserableak baino ez daude", eta hoteletako langileak eurak lanean antolatuz baino ez dira gaindituko.
2024ko martxoaren 8an, emakume langileon nazioarteko egunez, CNT sindikatutik emakumeentzat justizia eta berdintasuna eskatzen ditugu berriz ere. Aldi berean, langile klaseak hainbeste zor dion Mujeres Libres erakunde anarkistaren funtsak eta helburuak gureak egiten ditugu. Erakunde hori sortu eta mende bat geroago, emakumeok hamaika arrazoi ditugu borrokatzeko.
Lan-eremuan, diskriminatuak izaten jarraitzen dugu: soldata-arraila, enplegua lortzeko zailtasunak, sektore prekarioenetan emakumezkoen gehiengoa, behin-behinekotasun eta partzialtasun handiagoa kontratuetan, lanpostuan igotzeko eragozpenak edo lana eta amatasuna uztartzeko baliabide gabezia, pobreziara garamatzana… Horri guztiari emakume izateagatik enpresetan jasaten dugun indarkeria gehitu behar zaio: sexuarengatiko diskriminazioa, laneko sexu-jazarpena… Kalkuluen arabera, lan-ingurunean ematen da sexu-abusuen herena.
Horrez gain, sexuaren araberako lanaren banaketak etxeko lanak batez ere emakumeengan erortzea eragiten du. Menpekotasun-egoeran dauden pertsonentzako baliabide gabeziak ere eragin zuzena du emakumeongan albo kalte gisa. Izan ere, emakumeok uko egin behar izaten diogu gure enpleguari senideak artatzeko, eta horrek gizonarekiko independentzia ekonomiko falta dakarkigu. Zainketak modu profesionalean egiten direnean, etxetik at, egoera ez da samurragoa: zaintzaileak, etxez etxeko laguntzako langileak, etxekoak, laguntzaile geriatrikoak… bizitzari eusteko ezinbestekoak diren enpleguak gizarte kapitalista eta patriarkal batean gutxien baloratzen eta prestigiatzen dira, soldata urrienekin eta askotan gizarte-segurantzan alta emanda egon gabe, sarritan esklabutzaren pareko baldintzetan, langile “internak” kasu.
Emakumeok lan-eremuan jasaten ditugun baldintzatzaile horiek guztiek pentsioetan ere arrakala eragiten dute. Oztopo askoren ondoren, kotizaziopeko pentsioa edo ezintasun iraunkorra lortzen ditugun kasuetan ere, gizonezkoena baino apalagoa izan ohi da. Beste kasu askotan, zahartzaroan edo gaixotasun egoeran diren emakumeek kotizazio gabeko miseria-pentsioekin edo bizitzeko gutxieneko diru-sarreraren engainuarekin bizirautea beste aukerarik ez dute.
Borroka sindikaletik, emakume izateagatik jasaten ditugun bidegabekerien aurka altxatzen garenean, errepresioa eta kriminalizazioa jasaten ditugu. Beste behin ere gogora ekarri nahi dugu “La Suiza”ko sei kideen kasua, Xixonen sindikalismoa egitearengatik 3 urte t´erdiko espetxe zigorra eta 150.000 eurotik gorako isunei aurre egin beharrean dauden sei emakumeak.
Lan-eremutik kanpo, emakumeok mota guztietako indarkeriak jasaten ditugu munduan zehar. NBEn arabera, 137 emakume erailtzen dituzte egunero bikotekideek edo bikotekide ohiek. Estatu espainiarrean, iaz 101 feminizidio eman ziren, 2024an 10, horietatik erdia baino gehiago biktimaren bikotekide edo bikotekide ohiek burutuak. Estatistiken arabera, sexu-indarkeria areagotzen ari da, bai emakume helduentzat, bai haurrentzat eta familia-eremutik kanpo nahiz barne gertatzen ari da. Espainian, 2023an, bi ordutik behin bortxaketa bat eman zen, eta bortxaketa kolektiboen kasuak ugaritu egin ziren. Sexu-indarkeria moten artean, proxenetismoa da basatienetakoa eta, era berean, erasotzaileek (putazaleek eta proxenetek) zigorgabetasun handiagoa dute. Kalkuluen arabera, une honetan estatu espainiarrean 100.000tik gora dira sexu-esplotazioa jasaten ari diren emakumeak. CNTk uste du prostituzioa ezin dela inolaz ere lan gisa hartua izan. Aitzitik, jendarteak desagerrarazi behar duen indarkeria mota bat dela uste du, eta prostituzio egoeran dagoen emakumeak justizia eta erreparazioa merezi dituela eta inoiz ez zigorra.
Langile feminismoak mugak hausten ditu. Gazako emakumeekin bat egiten dugu, ñabardurarik gabe. Nazioartearen pasibitatea (gobernu espainiarra tarteko) dela medio, genozidio bat pairatzen ari dira Israelgo estatua eta bere aliatuen eskutik. CNTk palestinar herria sustengatzen jarraituko du, borroka anker honetan haren alde lerrokatuaz. Ildo beretik, Atzerritartasun Legearen indargabetzea irmoki eskatzen jarraituko dugu, estatu espainiarrera iristen direnentzat (bereziki emakume eta hauen seme alabentzat) ondorio lazgarriak dituen lege zitala bait da.
Sindikatu barnean ere, badugu zereginik. Kanpoan pairatzen ditugun dinamika patriarkalak CNTren barne ez bideratzea dagokie gure kide gizonezkoei. Beraiekin batera antolatzen gara, CNT emakume langilearentzat tresna eraginkor eta askatzailea izan dadin.
Martxoak 8 hontan, CNTtik munduko emakumeak agurtu nahi ditugu, jaiotzeaz beste arrazoirik gabe zapalduak, izendatuak izan nahi dutela aldarrikatzen dute, erakundearen barnean zein kanpoan sistema kriminal baten aurka borrokan. Ekin gogor geldiarazten gaituzten beldur eta atsekabeen kontra. Ez etsi, zuen esku eta gogoetan da gure aurrekoen eta atzekoen garaipena.
GORA EMAKUME LANGILEON BORROKA!
GORA MARTXOAK 8!
TRG, Amurrion (Araba) kokatua dagoena, bigarren ERTE bat jarraian aplikatzen ari da, 2024ko martxotik uztailera. Esan behar da 2009tik daramala ERTEak kateatzen. Testuinguru horretan, enpresak 56,6 milioi euro irabazi ditu 2023an.
CNTko sail sindikalak salatu du TRGko plantillaren enplegu-prekarizazioa gertatzen ari dela, aldi baterako lan-erregulazioak bereizi gabe aplikatu direlako.
Duela urte batzuk, egungo egoera pentsaezina zen: langile finkoen langabezia-sorospena amaitzen da, aldi baterako lan-erregulazioen eraginpean baitaude. "Zer egingo dugu hori gertatzen denean? TRGk bere kutxak betetzen dituen bitartean, gastuak aurrezten ditu gure kontura "nabarmendu du Ataleko antolakuntza idazkariak.
Enpresa Batzordeak (EB) akordio bat sinatu du TRGrekin, eta bertan konpromisoa hartzen dute EBko kideek, ordezkaritza duten edo ez duten sail sindikalak edo langileak banaka, ERTE osoko egutegien aldaketak bere gain hartzeko. Ordainetan, enpresak soldaten zati bat osatuko du.
CNTk dio sindikatuak beretzat gordetzen duela bere zerbitzu juridikoek akordioa aztertzea. "Gure ustez, gizarte-eragileek ez zuten inoiz sinatu behar babes judizialerako oinarrizko eskubidea mugatzen duen klausularik. Sail sindikal diren aldetik, eskubide sindikalen alde egin behar zuten, eta ez TRGren alde, sailen gehiegikeriaren onuradun baita ", adierazi dute CNTtik.
"Gure sail sindikalari ez zaio negoziazioan parte hartzen utzi, eta akordio horren ondoren, ulertzen dugu zergatik. Ontzat eman da guri kalte egiten digun malgutasuna" azpimarratu dute sailetik.
Gainera, sail sindikalak dioenez, inoiz ez da hitz egiten plantaren etorkizunaz. "Batzordeak adabaki txarrak onartzen ditu, onura egoeran; noiz etorriko dira txarrak, orduan egingo dituztenak?", azpimarratu du ordezkariak.
"CNTtik uste dugu geure burua aktiboki defendatu behar dugula. Egungo dinamikak mezu derrotista bat bidaltzen du, immobilismoa sortzen duena; bide horretatik ez ditugu arazoak konpontzen, enpresa indartsuago bihurtzen da. Zorrotzagoak eta borrokalariagoak izan behar dugu, ez zaigu beste biderik geratzen", adierazi du CNTk.
EAEko sektore publiko osorako martxoaren 12ko greba-deialdiaren aurrean, CNTk uste du ezinbestekoa dela sektore publikoko langile guztiak mobilizatzea lan-baldintzak duintzeko.
2023ko urrian eta abenduan bi greba egun egin ondoren, oraindik ez dira bete deialdia egin duten sindikatuek egindako eskakizunak. CNTtik adierazi genuen bezala, sektore publiko osoan behin-behinekotasuna gehiegizkoa zela adierazi zen, baita azpikontratatutako eta pribatizatutako sektoreak publiko bihurtzea eskatu ere. Azpikontratatutako eta pribatizatutako sektoreak borrokan egonik, anbulantzien gatazka kasu, indarrak batzeko unea dela uste dugu, sakoneko gatazka bera baita. Zerbitzu publikoen kalitatea da jokoan dagoena, langileriarena baita.
Greba egiteko arrazoiak areagotu egin dira. Baina, era berean, gure ustez, plantillak eta lankideak mugiarazteko, apatia orokortua hautsi behar da. Sindikatu deitzaileek soldata, enplegu, lan-osasun eta abarren inguruan planteatzen dituzten aldarrikapenak gutxieneko bat direla iruditzen zaigu. Baina, era berean, gutxieneko horiek lortzeko, eztabaida eta hausnarketa lantokietara berriro eraman behar dira, informazio-batzarraren eredua gaindituz, bertan ez baita plantillaren proposamenetarako lekurik; jarraitu beharreko ereduan, langileen parte-hartzea berraktibatzea beharrezkoa da, parte aktibo bat sustatzea, greba-eguna eta kontzentrazioren bat egitetik harago. Gure ustez, lan hori ez da egin. Aldez aurreko lan hori gabe, greba beste mobilizazio batean bihurtzen da, segimendu-zifren borrokak baldintzatuta.
Era berean, greba-dinamika hori txilibituaren agindupean gainditu nahi bada, langileok sindikatua berezko zerbait bezala ulertu behar dugu, lan-mundua eraldatzeko klase tresna gisa. Sindikalismoa egitea egunez egun. Gure ustez, eskubideetan aurrera egingo duten grebak egiteko oinarria da.
Arrazoi asko daude sektore publikoko langileok gelditu eta kalera ateratzeko; greba-egun honi hasiera handiago batean bihurtu dezagun: lanean sindikalki antolatzea, baldintzak hobetzea, langileentzako zerbitzu publiko duinak lortzea.
2023ko urriaren 11n greba egin zen UPV/EHUn, UPV/EHUko irakasle eta ikertzaileen (PDI) lan-baldintzen prekarizazioa gelditzeko eta iraultzeko helburuarekin. Irakaskuntza eta ikerketa jarduera guztiak gelditu ondoren, UPV/EHUko Errektoretzak ez du bere jarrera aldatu egindako aldarrikapenen aurrean.
Horregatik, martxoaren 6ko greba-deialdiaren aurrean, CNTn afiliatuta dauden UPV/EHUko langileok dei egiten dugu grebaren alde egitera, kolektiboak egiten dituen aldarrikapen zehatzak gogoraraziz:
CNTren ustez, UPV/EHUko langileok urteak daramatzagu egoera kritikoan, eta Unibertsitate Sistemaren Lege Organiko (LOSU) berriarekin egoera honek okerrera egingo du. Okertze horrek ez die soilik prekarioenei eragingo, Irakasle eta Ikertzaileak (IIP), ikasleak eta hauek jasotzen dute prestakuntzaren kalitateari ere eragingo dio. Horrez gain, LOSUk zalantzan jartzen du nahi dugun unibertsitate publikoaren eredua.
Hori dela eta, CNTn afiliatuta dauden UPV/EHUko langileok mobilizazioetan eta greban parte hartuko dugu, eta gainerako langileei mobilizazioekin bat egiteko deialdia egiten diegu.