• Orain langile klaseari auzitegien benetako babes judiziala ezabatu egin da.

Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak hainbat neurri iragarri berri ditu, «koronabirusaren pandemia dela eta alarma egoera ostean Justizia Administrazioaren kolapsoa saihesteko ».

CNTk salatzen du Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak Gobernuari bidali dizkion proposamenak, lan-arloko jurisdikzioari dagokionez, langileen justiziarako sarbide askerako oinarrizko eskubidean murrizketa bat direla.

Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren helburua da 6.000 euro baino gehiagoko zenbatekoen auzietan baino ez izatea errekurtso eskubidea, erregutze-errekurtsoa eta kasazio-errekurtso arruntak ezabatuz. Horrek babes judizialik ez izaten utziko lituzke ERTE bat aurkaratzeko asmoa duten pertsona guztiak, ezingo luketelako epaia berrikusteko eskatu, nahiz eta prozeduran forma urratu; era berean, ezingo lukete erreklamatu errekurritutako epaietan frogatutzat jotako egitateen berrikuspena, ezta eskatu ere arau substantiboen edo jurisprudentziaren balizko arau-hausteak aztertzeko.

Berez, lan-jurisdikzioa auzialdi bakarrekoa da; hau da, ez du errekurtso arruntik, baizik eta lan-arloko errekurtsoak apartekoak dira eta arrazoi zehatz batzuetan oinarritzen dira. Murrizketa horiei Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren proposamen berriak gehitzen bazaizkie, langileen oinarrizko eskubideak nabarmen murriztuko dira.

CNTk ezin du onartu langile klaseari pandemia horren ondorioak jasaten jarraitzea. Langileek osasun-krisia gainditzeko egunero euren osasuna arriskatzen duten bitartean, eta horregatik arratsaldero balkoietatik egindako txaloen bidez gizartearen omenaldia jasotzen duen bitartean, botere politikoak murrizketa berriak egiten ditu beraien aurka. Kasu honetan, helburua da egora hau bukatu ostean, langileak erasoengandik babesterako orduan, Justizia erabiltzeko eskubidean egindako murrizketa langileen gain erortzea.

Duela zenbait urtetik hona Justiziaren funtzionamendu txarra, geldotasun asaldagarria eta korridoreetan pilatutako paper tonak tonika orokorra dira, baina orain arte bazirudien ez zirela aparteko neurririk hartzeko arrazoirik. Justu une honetan, osasun-larrialdi larriarekin batera, Estatuak horrelako erabakiak hartzen ditu: ezorduan, neurri gaizki bideratuak eta erredundanteak direnak, beti langileen eskubideak murrizten dituztenak.

Hori dela eta, gainera bere jarduera-ildo ezagunarekin bat etorriz, CNT publikoki eta era sendo batean langile-klasearen oinarrizko eskubideak mugatzearen, murriztearen edo ahultzearen aurka jartzen da.Langileak ere justiziarako eskubidea izan behar dugulako.

• "Ezin da langileak eta haien familiak arriskuan jartzen jarraitu, gutxi batzuek kutxa egiten jarrai dezaten", salatu du CNTk.
• Erakunde anarkosindikalistak adierazi du lotsagarria dela gobernuen zeregina, Eusko Jaurlaritzarena ere, "patronalaren argumentuak bereak balira bezala jarduten baititu”

"Langileen eta haien familien osasuna ziurtatzen ez den bitartean, funtsezkoa ez den jarduera ekonomiko oro geldiarazi behar da", adierazi du CNTk. Errealitatea da, gaur egun, kutsatzeko arriskurik gabe lanera joan ahal izateko baldintzak ez direla ematen, eta ez dira emango. Horregatik, zentral anarkosindikalistak funtsezkoa ez den jarduera ekonomiko oro gelditzea eskatzen du, hori baita langileen eta haien familien osasuna babesteko modu bakarra.

Halaber, bere haserrea agerrarazi du Eusko Jaurlaritzak "Industriarako koronabirusaren aurrean jarduteko protokoloa (Covid-19)" argitaratutako dokumentuaren aurrean. Protokolo horrekin, "Lakuak bereak bezala hartzen ditu Confebasken proposamenak, nahiz eta hori, tamalez, ez den berria". Hau da, enpresen irabaziak herritarren osasunaren aurretik jartzen ditu. "Langile guztiak babestu ezin badira, enpresa itxita mantentzea litzateke gutxienekoa", azpimarratu du CNTk.

Halaber, erkidegoetako eta gobernu zentraletako gobernuei gogorarazi die Italian funtsezkoa ez den jarduera oro ixteko agindua eman dela; eta CNTk uste du hori egin behar dela.

Azkenik, langileei dei egiten die euren esku dauden neurri guztiak har ditzaten, ezinezkoa bada %100ean "euren osasuna ziurtatzea eta ez kutsatzea". Pertsonen osasuna enpresen irabazien gainetik egon behar da beti, CNTk adierazi duenez.

• CNTk kaleratutako langileen defentsa eskatzen du, bai ezkutuko EREetan, behin-behineko langileak izateagatik, autonomo faltsuak izateagatik eta beste arrazoiengatik batzuengatik.
• Zentral anarkosindikalistak eskatzen du "lan-osasun arloan langileen babesa ziurtatzea", ezinbestekoak ez diren lanetan aritzea saihestuz, ahal denean telelana aplikatuz eta zainketen eta lanpostuen arteko bateragarritasuna gauzatuz.

Gobernuak 200.000 milioi euroko partida iragarri du Estatuko ekonomiari eusteko; besteak beste, diru sarrerak murriztu edo lanpostuak galdu dituzten familientzako, etxegabetzeak geldituz, ur, gas eta argi-hornidura bermatuz eta ikerketaren aldeko apustua eginez. "Langileen kaleratzeak debekatu dituen Italiak eta zergen eta kotizazioen ordainketa geldiarazi dituen Frantziak, esaterako, Europako Gobernuek hartutako neurrietatik oso urrun daude", CNTren arabera.

Lanaren ikuspegitik, kaleratzeen, jarduera-eteteen, telelanaren, ordutegi-malgutasunaren eta zainketen aurrean hartutako neurriak nabarmentzen dira. Honi dagokionez, CNTk uste du "langileen aldeko apustua egin behar zela"; izan ere, enpresariei azken dekretuekin laguntzen ari zaie, besteak beste, ERTEn gizarte-aseguruak ordaintzetik salbuesteko neurriekin; hala ere, "langileei laguntza gisa eman digutena da kaleratuak izan ahal izatea", ERTEetan jada% 75eko langabezia kobratzen baitzen, eta, horrela, familien errenta %25ean jaitsiko da, zentral anarkosindikalistak salatu du.

Espainiako Erresumako kontratu gehienak aldi baterakoak dira, eta ez dute ERTEetarako eskubiderik izango COVID-19ren ondorioz, "kontratuak deuseztatu egin dituztelako, baita Alarma Estatua ezarri aurretik ere", salatu du CNTk. Hori da, baita ere, autonomo faltsuen kasua, krisi honen aurrean agerian geratu direnak eta Exekutiboak aipatu ere ez dituenak.

Enpresarien esku uzten da EREak aplikatzea edo langileak kaleratzea, baina, sindikatuak, "babes neurri guztiak ezartzea beharrezkoa ez den lan batera joatera behartzen denean” exijitzen du; “telelana posible denean lanpostura joatea debekatzea; eskola etena dela eta kontziliazio arazoa sortu denean edo ezkutuko enplegu guztietan eman diren arazoak” ez daude dekretu honetan bildurik.

CNTk ere dei berezia egiten du gutxieneko zerbitzuak bermatu behar duten langile guztien babes-ekipoak bermatzeko. "Osasun-arloko langileak eta garraiolariak, txandak bikoiztera eta destajuz lan egitera behartuta daudenak, kutsatzeko arriskuan dauden kutxazainak eta garbitzaileak edo gaixotu ezin diren etxeetan edo egoitzetan mendeko pertsonen zaintzaileak". Sindikatuak jendeari arreta ematera behartuta dauden pertsona horiei arriskugarritasun-plusa ordaindu behar zaiela eskatzen du, haien osasuna arriskuan jartzen ari direlako.

Erakunde anarkosindikalistaren arabera, "ezin dugu krisi honen genero izaera ikusi gabe utzi: adinekoen, adingabeen eta mendekoen zaintza gehienbat emakumeei dagokie, kutsatze ehuneko handiena sufritzen dutenak, lan bikoitza egiten jarraitzen duten bitartean, baita berrogeialdian ere". Halaber, "gure lankideen ikusezintasuna eta babes falta" azpimarratu du, "lanpostu prekarioetan baitaude, sektore feminizatuetan, kutxazainetatik garbitzaileetaraino, telemarketinaren sektoretik pasatuta".

Amaitzeko, martxoaren 17an Ministroen Kontseiluak lan-arloko neurriei dagokienez hartutako neurrien laburpen hau ematen du CNTk.

Martxoaren 17ko 8/2020 LED laburpena

Arau horrek hainbat neurri hartzen ditu barne, ekonomikoak, enplegu arlokoak eta sozialak, koronabirusaren inpaktu ekonomikoari aurre egiteko. Hauek dira, besteak beste, lan-neurriak:

1.- Kontratua ezinbesteko arrazoiengatik etetea:

a)     Ezinbesteko kasua izango da jarduera etetea edo bertan behera uztea koronabirusarekin eta pandemiak izan dituen ondorioekin lotuta dauden kasu guztiak, hala nola alarma-egoera deklaratzean, garraio publikoari eragitean: klausula orokor baten aurrean gaude, eta kasu gehienetan ez du arazorik sortuko aitortua izateko.

b)    Ezinbesteagatik lan-kontratuak eteteko prozedura ez da aldatzen Langileen Estatutuaren 51.7 artikuluari eta urriaren 29ko 1483/2012 Errege Dekretuari dagokienez, 31. artikulutik 33.era bitartekoetan, bost eguneko epeari eusten zaio, eta Lan-Agintaritzak Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzari (GSIT) eskatzen zaion txostenaren nahitaezko izaera aldatzen da soilik, eta, horrela, erantzuna are azkarragoa izatea bilatzen da.

Lan-Agintaritzak erabaki behar duen gauza bakarra da alegatutako ezinbesteko kausa gertatzen den ala ez, eta enpresari dagokio hori zehatz-mehatz aplikatzea.

c)     Ezinbestez lan-kontratuak eten edo lanaldia murriztu duten enpresei enpresa-kuota ordaintzetik salbuetsita egongo dira 50 langile baino gutxiago dituzten enpresak, eta %75koa izango da gainerako enpresetan. Neurri horrek ez du eraginik izango langileengan, eta kotizatutako izaera mantenduko da aldi horretan.

2.- Ekonomia, teknika, antolaketa edo ekoizpeneko arrazoiengatik kontratua etetea:

a)     Prozedura arautua dago Langileen Estatutuaren 47. artikuluan eta 1483/2912 Errege Dekretuan, 16 artikulutik 24ra, baina epeak murriztu dira: 7 egunetik bostera igaro da negoziazio-batzordea eratzeko gehieneko epea, eta 15 egunetik 7ra kontsulta epealdia, aukerakoa izango da GSIren txostena.

3.- Lehentasuna ematen zaio telelanari, eta ez da beteko lanpostuak ebaluatzeko betebeharra (Lan Arriskuen Prebentzioari buruzko Legearen 16 artikulua). Kasu honetan, langileak berak egin beharko du "autoebaluazio" bat (lan-arloko neurriez arduratzen zen Errege Dekretuaren zirriborroaren eranskin batean atxikitzen zen, hori egiteko moduaren adibide bat ematen zen).

"Autoebaluazio" horrek sortzen dituen zalantzak ugariak dira, eta ikusten joan beharko da zalantza horiei nola aurre egin, are gehiago Lan Arriskuen Prebentzioari buruzko Legearen (LAPL) 14.4. artikuluak xedatzen du enpresaburuaren betebeharra dela laneko arriskuen prebentzioaren arloko betebeharrak betetzea, hartu duen kudeaketa-eredua edozein izanda ere.

4.- Senitartekoak zaintzeko lanaldia murrizteko eta egokitzeko eskubidea, L.E. 37.6 artikuluak hainbat aldaketa ezagutzen ditu:

a)     Lanaldiaren murrizketa eta egokitzapena hartuko ditu, eta txanda, ordutegia, lanaldia (jarraitua edo zatitua), eginkizunak eta lantokiz aldatzea erraztuko du, langileari "artikulu honen xede den arreta eta zaintza eman ahal izateko" ( 6.2 artikulua).

b)     15 eguneko aurreabisu-epea hogeita lau ordura murrizten da.

c)     Lanaldiaren murrizketa %100era iritsi ahal izango da, baldin eta behar bezala justifikatzen bada eta arrazoizkoa eta proportziozkoa bada, enpresaren egoeraren arabera: baldintza horrek arazoak sor ditzake, kontzeptu zehaztugabea baita kasu honetan arrazoizkotasuna eta proportzionaltasuna exigitzea, eta ez da argitzen zein dena “enpresaren egoera” kontzeptua: beren egoera ekonomikoa, beren egoera estrategikoa …

d)    Lege honen Langileen Estatutuaren 37.6 artikuluan xedatutakoaren arabera bideratuko da paragrafo honetako desadostasunak ebazteko prozedura, LJLren 139.artikuluan zehatzen denez, presazkoa denez, aldi horretan izapidetu, zehaztu eta ikusi egingo da.

5.- Langabezia-prestazioen kasuan hobekuntza bat jaso dute, ezinbesteko kasuetan jada aurreikusita dagoena, kontratua eteteko bi kasuetarako:

a)     Langabezia-prestazioa jasotzeko, azken sei urteetan ez da beharrezkoa izango 360 eguneko gabealdia.

b)     Nahiz eta oso argi ez den idatzi, prestazioaren hartzaileek ez dituzte langabezia-prestazio horrengatik metatutako aldiak kontsumituko.

c)     Oinarri arautzailea, orain arte bezala, azken 180 kotizatuen batez bestekoa izango da, edo, halakorik ezean, kotizatutako aldi baxuagokoa.