Coronabirusaren tsunamia iritsi aurretik, Endika Alabort, ekonomialaria eta CNTko kidea, prestakuntza ematen aritu zen, gure ekintza sindikalaren alderdi ekonomikoekin lotutako gaiak jorratuz. CNTrentzat funtsezkoa da enpresen funtzionamendua, kudeaketa ekonomikoa eta kontuan hartu beharreko oinarrizko informazioa ulertzea, lantokietan epe luzeko jarduera sindikalari eusteko. Gainera, ikastaroan, besteak beste, lan-baldintzen aldaketa kolektibo, ERTE edo aldi baterako enplegu-erregulazioko espediente eta negoziazio kolektiboko prozesuetarako kontsulta-aldien mekanismoak berrikusi ziren.
Prestakuntza horren garrantziak indarra hartu du COVID-19ren osasun-krisiaren ondorioz ERTEen kopuru gorakada dela eta
Kataluniako Solidaridad Obrera egunkariak egin zion elkarrizketa berreskuratu dugu, aztertutako gaien gaurkotasuna dela eta.
- Ikastaroan, kontsulta epeetan ezagutu eta kontuan hartu behar diren alderdi ekonomikoak berrikusi dituzu, lan-baldintzen aldaketa kolektiboak, erregulazio- edo ez-aplikatze-espedienteak eta hitzarmen kolektiboak ez aplikatzen direnean. Zergatik egin behar du CNTko sail sindikal batek etengabeko informazio ekonomikoa biltzeko lana?
Sail sindikalen lanaren helburuetako bat da aurrea hartzea enpresak langileen aurka aplika ditzakeen neurriei. Ohikoena neurrien aurrean jarrera erreaktiboa izatea izaten da: lehenik enpresak kolpatzen du, eta gero sail sindikalak egoera kudeatzen saiatzen da. Sindikatuan oso astunak gara, dinamika hori alderantzikatu behar baita eta, arrazoi ekonomikoak izanik enpresek erabili ohi duten arrazoi nagusia, informazio ekonomikoa biltzea eta aztertzea neurri horien aurrean prest iristeko gakoetako bat da, edo aurrea hartzeko eta enpresa soken aurka jarriz.
Lan hau egiteko bide desberdinak daude. Bide klasikoa Askatasun Sindikalaren Lege Organikoak eskaintzen dituen informazio- eta kontsulta-eskubideak baliatzea da, baina informazio ekonomikoa beste bide batzuetatik bilatu behar da; izan ere, enpresek zenbakiei dagokienez gezurra esaten badute, ez die informazio fidagarririk emango sail sindikalei. Beste informazio bat bilatu behar dugu, informazio ekonomikoa ez baitago paperetan bakarrik. Urteko Kontu Osoez gain, ekoizpen- eta merkataritza-estrategiari, inbertsioei eta abarri buruzko informazioa bildu behar da, baita antolaketa-informazioa ere: enpresaren jarduerarekin lotutako datu guztiak, enpresaren egoera eta etorkizuneko aukerak ezagutzen lagun diezaguketenak (enpresaren egitura, langileen kontratazioa, etab.).
Helburua da sail sindikalak enpresak adina edo gehiago jakitea, ahalik eta baldintza onenetan aurre egin ahal izateko. Eta ez dezala ahaztu, enpresa sozializatu nahi badugu, enpresa horri sakontasunez nola funtzionatzen duen ezagutu behar dugu.
- Negoziazio kolektiboan, beraz, informazio hori ere kontuan hartzekoa izan daiteke. Zer eginkizun du CNTk negoziazio kolektiboak enpresetan eta lantokietan? Aholkularitza teknikoa beharrezkoa da prozesu horietan? Zein neurritan?
Lan-baldintzak hobetu nahi baditugu, egiten diren proposamenak ahalik eta objektiboenak eta neurgarrienak izatea da gakoetako bat: soldata-igoera planteatzen bada, adibidez, zein zenbakitan oinarritzen dugu proposamen hori?
Askotan, eguneroko kudeaketak lan karga handia eragiten du sail sindikaletan, eta horrek negoziazio batera itota heltzea eragin dezake.
Informazioa biltzeko lan bat egin badute, gutxi gorabehera enpresa ezagututa, haren finantzaketa-iturriak, sektore publikoaren mende badago, dituen kontratuak, ohiko bezeroak, dirua zertan gastatzen eta inbertitzen den, horrek egoera hobean jartzen gaitu enpresa batean zuri buruz hitz egin ahal izateko, eta, bistakoa denez, zaila da sail sindikal batek lan hori bere kabuz egin ahal izatea: diru zaintza idazkaritzak ez du zertan kontablea edo finantzarioa izan behar! Hemen beharko dira sindikatuaren baliabideak: aholkularitza teknikoa eta sindikala.
Enpresek gezurra esaten dute; ogasunari gezurra esaten diote zerga gutxiago ordaintzeko, eta langileei gezurra esaten diete, X soldata-igoera aplikatzeko nahikoa dirurik ez dagoela esateko. Argudio faltsu horiek desegiteko, enpresari gezur horiek eztabaida diezazkioketen ezagutza duten pertsonak behar ditugu, CNTren proposamena bideragarria eta arrazoizkoa dela argi gera dadin. Jakina, kontuan izan behar da, halaber, argudioak oso onak izan daitezkeela, baina sail sindikalak mobilizatzeko gaitasuna badu, arrazoiaz gain, indarra izango du. Eta horrela kendu dakioke enpresari langileen aldeko hobekuntzak.
- Hitz egin dezagun egungo egoera ekonomikoaz. Krisi ekonomiko berri bati buruz hitz egiten ari gara, eta, egia esan, sindikatuak lan-prekarietatea eta okupazioa erregulatzeko espedienteak areagotu egin direla ikusten du azken urtean. Zer ikuspegi espero dezakegu maila ekonomikoan eta zer itzulpen izan dezake datozen urteetan langileen bizi-baldintzetan? Klima-aldaketak eragina izango du egoera ekonomikoan?
Koronabirusarekin jada ikusi da hauskorra zela ekonomialari askok aipatzen zuten hazkunde-aldi hori. Aberastasuna sortu da, baina are esku gutxiagotan kontzentratu da. Osasun alarmarekin, dena hankaz gora jarri da, eta 2008ko krisi ekonomikoarekin, aitzakia hori erabili badute kaleratzeko eta baldintzak jaisteko, gure aurrean daukaguna zerbait okerragoa izango da.
2008ko krisiarekin, honaino iritsi den Atzeraldi Handiari hasiera eman zitzaion. Agerian geratu da sistema ekonomiko kapitalista jada ez dela gai hazkunde iraunkor bat sortzeko; horrela azaltzen dira munduko ezegonkortasun ekonomikoa, bloke ekonomikoen arteko lehia (AEB eta Txina) eta Europar Batasuna osatzen duten estatuek munduko ekonomiari dagokionez duten marjinazio ekonomiko azkarra. Beheranzko dinamika hori bizkortu egin da, eta ez dago hobera egingo duen zantzurik.
Bestalde, klima-aldaketa eta baliabideen agortzea ditugu. Kapitalismoa ez da gai bi erronka horiei aurre egiteko, eta, gainera, hurrengo urteetan ekonomiak nabarmen baldintzatuko dituzte. Baliabide energetikoen (petrolioaren agortzea, adibidez) eta nekazaritzan eragina izaten ari den baliabide hidrikoen gabeziak, ekonomiak tentsionatu egingo ditu, ito arte. Baina ez dakigu une hori noiz izango den, ezta nola irtengo den ere.
Lehenik eta behin, horrek langile-klasearen baldintzak okertuko ditu; izan ere, 2008 baino lehenagoko ametsa, txaleta eta autoa dituen klase ertain bihurtzearena, desagertu egin da; datorkiguna prekarietate eta lan-ezegonkortasun handiagoa da. Klase-borrokak urteak daramatza goraka, eta joera hori areagotu egingo da. Hala ere, enpresak ere ahul egoteko aukerak egon daitezke, eta sail sindikalak ondo antolatzen eta erantzun egokia ematen lortzen badugu, enpresak berreskuratzeko kasuak ere egon daitezke, hori baita CNTren sindikalismoaren helburuetako bat. Hori bai, lan eta prestakuntza handia eskatuko du.
- Testuinguru sozioekonomiko horretan, zure ustez, zein izan daiteke pentsioen etorkizuna estatu osoan?
Konplexua da. Benetan aberastasunaren eta diruaren banaketaz hitz egiten ari gara, hor, kontua da zein eskutan dagoen eta nola banatzen dugun. Sistema pribatizatzeko presioak, porrotera eramanez edo pentsioak miserableak bilakatuz, 25 urte daramatza martxan, Toledoko Itunak sustatu duena, CCOOren eta UGTren oniritziarekin.
Parlamentua bezalako esparru batetik pentsioak erreformatzea espero badugu, etorkizunean erretiratuko diren langileek pentsio duin bat kobratuko dutela ziurtatuz, bidea nahiko laburra dauka. Zerbait egin ahal izango da, baina gutxi: analisi teknikoek, Nazioarteko Diru Funtsaren (NDF) presioek eta finantza-botere handiak ez dute maniobrarako tarte handirik utziko.
Gakoa da hainbat esparrutatik presionatu ahal izatea: pentsiodunek, elkarte eta erakundeek, erakunde sindikalek, legebiltzarretik kanpo marra gorriak zeintzuk diren zehaztea eta behar den denboran edozer mobilizatzeko eta gelditzeko gai izatea. Apustu gogorra da, indar ezberdinen arteko adostasunak eskatzen dituena, baina ez dago beste biderik pentsioen sistema duin bat nahi badugu.
- Amaitzeko, Urkullu lehendakariak Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak deitu ditu duela gutxi, gatazka sozialaren testuinguruan eta Zaldibarko zabortegian izandako istripu izugarriaren atzean, bi langile desagertu dira eta ingurumenean ondorio larriak izan ditu. Zer balorazio egiten duzu Euskadiko egoera sozial eta politikoaz testuinguru horretan? Langileentzako zer perspektibak daude?
Hauteskundeak atzeratu egin dira, ikusi egin beharko da zein den data berria. Zaldibarko istripuak argitara eman du laneko arriskuen prebentzioak enpresentzat eta administrazioarentzat duen garrantzia txikia, eta EAJren mitoa higatu du, kudeaketa oneko alderdia baita eta ez ustela. Euskadiko ustelkeria kasu handienari (Miguel kasua), non hozkadak% 4koak ziren (Kataluniako% 3 ospetsua gaindituz), zabortegikoa elkartzen zaio, non Ahoztar Zelaieta kazetariak enpresariekin eta politikariekin loturak atera dituen, horien artean Euskadiko Alderdi Sozialista. Argi geratu da Eusko Jaurlaritzaren nagusikeria egin diren kudeaketa eta agerraldiekin (gutxi). Horri gehitu behar zaio EAJk egin duen transmisio-uhalaren papera, Eusko Jaurlaritzak Confebask patronalaren argudio berberak defendatzen baititu jarduera ekonomikoa langileen osasunaren gainetik jarraitzeko. Zer gertatuko da hauteskundeetan? Batek daki, izan ere, boto sekretua berez da kontserbadorea.
Une honetan, sindikatuoi, ezkerreko gizarte-mugimenduoi, aurrerapauso bat ematea dagokigu; hau ere klase-borroka bat da. Dagoeneko agerian geratu da Jaurlaritzak patronalari dagokionez duen zeregina; kontrapisua eta kontraboterea egiten ez badugu, langileok ez baitugu ezer onik espero. Antolaketa, antolaketa eta antolaketa, hori da bidea. Eta guri dagokigunez, antolaketa lantokian.
