• Kolektibo predoktoralak elkarretaratzea deitu du 24an Donostian, "CNTk bereak egiten ditugun aldarrikapenekin".
• "Eredu izan behar duen erakunde batek, langileak horrela tratatzea ez da bidezkoa", salatu du sindikatu anarkosindikalistak.

Zaila da ulertzea Unibertsitatean eta beste ikerketa-erakunde batzuetan dagoen langile prekarizatu kopurua. Unibertsitateko ikerketa eta irakaskuntza bokaziozko lanak direlako ideiaren atzean, prekarizazio sakon bat aurkitzen da, aldi baterako kontratuak, ezegonkorrak eta gaizki ordainduak direnak, eta horrek eragin zuzena du Unibertsitatea osatzen duten pertsona guztien bizitza-kalitatean. Garbiketako langiletatik hasiz, azpikontratentzat lan egiten dutenak eta Euskal Herriko Unibertsitateak hauen balioa etengabe zalantzan jartzen duena; eta irakasleekin jarraituz, irakasle elkartua bezalako kontratu motara erabiliz autonomo faltsuaren oso antzeko eredua dena.

Errealitate hori gertutik ezagutzen dutenak ez dira harritzen, zoritxarrez, sindikatuek euskal hezkuntza publikoko bitartekotasun-maila salatzen dutenean: Hezkuntzako profesionalen %41 bitartekoak dira, eta horietatik ia %90ak 3 urtetik gorako antzinatasuna du. EHUren kasuan, ehuneko horrek gora egiten du, aldi baterako langileen %48,8raino, eta, ondorioz, unibertsitate hau da Estatuak araututako baldintzak betetzen ez dituen horietako bat, Dekretuak gehienez ere% 40ko behin-behinekotasuna baimentzen baitu. Era berean, ikerketarako pizgarririk eta laguntzarik eza hautematen da doktore-titulua duten irakasleen eta ikertzaileen taldean, irakasle eta ikertzaileen %50 baino gehiago ez baitira (zehazki, %46,6).

Ikertzaileek, era berean, kateatzen diren "prestakuntza" kontratuen ondorioz, ikusten dute iragankorra izan beharko lukeen egoera bat kontratazio-eredu bihurtzen dela, Espainiako eta Europako beste hainbat lan-sektoretan ere hala gertatzen den bezala. Emaitzen araberako presio etengabea, funtzioak garatzeko bitarteko egokien eskasia eta ikerketa-beka batzuengatiko lehiakortasun handia, zeintzuk ia beti faktore kuantitatiboak kontuan hartzen dituztenak, hots, graduazioaren batez besteko nota edo argitalpenen kopurua, adibidez, doktoregaien kolektiboaren osasun mentala okertzen dute: sei aldiz joera handiagoa dute depresioa eta antsietatea izateko prestakuntza handiko beste kolektibo batzuek baino.

EHUk, era berean, doktoregaien lan-baldintzak hobetzeko borondate eskasa erakusten du etengabe. Hasteko, horiek ez dira indarrean dagoen hitzarmen kolektiboan sartzen, "prestatzen ari diren langile" moduan hartzen baitira. Bestalde, lan-kontratua zuten zenbait doktoregaik, batzuk bere kabuz eta beste batzuk bide sindikaletik jotzen, epaitegietara jo zuten Prestatzen ari den Doktoratu Aurreko Ikertzaileen Estatutua (martxoaren 1eko 103/2019 Errege Dekretuan) aplikatzea eskatzeko, eta Estatutu hau aplikatu izan balitz jaso beharko zuketen soldata-aldea erreklamatzeko. Salaketa gehienak lehen auzialdian ezetsi ziren, baina batzuek aurrera egin zuten Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusian. Hala ere, EHU azken instantziara heltzeko prest dago gutxieneko eskubide hori ez onartzeko (Estatutua betetzeak ikerlari bakoitzeko 2.000 euro baino gutxiago exigitzen du), eta dagoeneko iragarri du helegitea aurkeztuko duela Auzitegi Gorenean.

Egoera are eskasagoa da eskura dauden ikerketa-beka lehiakorretakoren bat lortzen ez dutenentzat. Kontraturik gabeko doktoregaien kasuan gertatzen da hori; izan ere, sarritan ez dute lanerako toki egokirik, nahiz eta urtero matrikula-tasak ordaindu, liburutegira eta laborategi espezifikoetara sartzea baino ez beste baliabide batzuetan islatzen ez direnak. Era berean, Unibertsitateak jarrera baztertzailea du Autonomia Erkidegotik ez datozen ikasleekiko, eta ez die lan-kontraturik eskaintzen atzerriko erakundeen bekak dituzten ikasleei; beraz, doktoregoko ikasle gisa baino ez dira ageri. Hori guztia, nahiz eta doktorego-programa batzuetan ikasleen ia %80 Latinoamerikatik etorri.

2020ko urrian, CNTk greba sektorialerako deialdia egin zuen, eta, besteak beste, honako hauek eskatzen zituen: finantzaketa-sistema erabat publikoa garatzea, unibertsitate-tasak ezabatzea, unibertsitate erabat publiko eta doakoa defendatzea, iruzurrezko kontratazioak eta lan-prekarietatea ezabatzea, eta lankidetza zientifikoaren kultura sustatzea, lehiaren ordez.

Helburu horiek sendotzeko asmoz, doktoratu aurreko kolektiboaren eskaerekin bat egiten dugu. Kolektibo horrek elkarretaratzea egingo du martxoaren 24an, Donostiako ikasgelategiaren aurrean, 13:00etan, ikertzaile doktoregaiak UPV/EHUko lan-hitzarmenaren parte izan daitezen eskatzeko, kontratuen prestakuntza-izaera ezabatzeko, soldata irakasle laguntzaileenarekin berdintzeko, matrikula eta doktorego-tasak kentzeko, irakaskuntza kargaren kontrol erreala izateko, doktoratzen ari diren pertsona guztiek doktorego-baliabide eta doktorego-tasa berberak izan dezaten eta doktoregoa egiten ari den pertsona oro lan kontratu bat izateko.

irudiaren iturria: Ecuador Etxea